Beste lezer,
Gedachtes… Vroeger stond ik er amper bij stil. Een gedachte, dat was iets “onzichtbaar”. Iets dat rondzweefde in mijn hoofd en alleen ik “hoorde”. Als een zacht stemmetje waarvan ik zowel de producent als de enige toehoorder was. En vooral waren gedachtes, “dingen” die amper mijn aandacht kregen.
Ik leefde mijn leven en stond nooit stil bij wat ik dacht. Waarom, vraag je? Om de simpele reden dat ik gedachtes totaal onbelangrijk, ja zelfs betekenisloos, vond. Het was bijna alsof, omdat ik die gedachtes niet kon zien, ruiken, voelen, proeven of (luidop) horen, dat ze niet bestonden. Laat staan dat ik er bewust mee zou bezig zijn.
Toch waren ze er wel degelijk. Dag in, dag uit. Volgens volledig geautomatiseerde programmaatjes die ik doorheen de jaren mezelf had aangeleerd (zo gaat dat nu eenmaal met gedachtepatronen), floepten ze, te pas en te onpas, in mijn hoofd. En dat niet alleen, zo ontdekte ik later. Die voor mij toen nog onzichtbare, betekenisloze gedachtes, die deden “wat” met me. Zonder dat ik me daar toen maar één seconde bewust van was.
Ze bepaalden mijn gevoel. Dacht ik leuke, positieve, vrolijke gedachtes, dan volgde mijn gevoel als vanzelf en was ik zelf ook leuk, positief, vrolijk. Maar, het tegenovergestelde was ook waar. Waren mijn gedachtes negatief, donker, zwaarbeladen, demotiverend, of kritisch, dan voelde ik me down of soms zelfs ronduit slecht. Nu ik het hier typ, lijkt het kleuterlogica. Zo voor de hand liggend en de eenvoud zelve. Maar voor mij was dit inzicht, dat je gedachtes je gevoelens beïnvloeden, een openbaring.
Bovendien stopte het verhaal daar niet. Dus, mijn gedachtes, die bepaalden mijn gevoelens. Maar, er was nog een volgende stap, zo ontdekte ik. Mijn gevoelens, die stuurden mijn acties. Ik deed niet zomaar wat. Neen, iets in mij, namelijk hoe ik me voelde over iets, dat bepaalde voor een groot stuk en vaak wat ik wel, of net niet, deed.
Laat het me je illusteren met een voorbeeld. Een positieve gedachte (Ik ben een sterk persoon die elke dag groeit), die geeft je een goed gevoel (Hé, ik kan hét) en dat goede gevoel zet je dan weer aan tot “goede daden” (zelfzorg, connectie zoeken met anderen, actief participeren, initiatief nemen, samenwerken enz.). Een negatieve gedachte (Ik ben zwak en maak alleen maar fouten), die leidt dan weer tot een negatief gevoel (over jezelf, over een situatie of over anderen). En dat negatieve gevoel zet je aan tot “slechte daden” (verwaarlozing van jezelf, inactiviteit, isolement, onverschilligheid, passieve houding aannemen, afwachten, roddelen, enz.).
Samengevat, leerde ik dus dat je gedachtes je gevoelens beïnvloeden. En die gevoelens, die hebben dan weer hun effect op je gedrag. Leuk theoretisch weetje, dacht ik toen in eerste instantie. Niet meer, niet minder. Allemaal interessant om te weten, maar wat doe je hier nu concreet mee? Hoe kan je dit inzicht in je voordeel “gebruiken”?
Wel, het was toen ik echt ging nadenken over die vraag, dat er iets begon te veranderen in mijn leven. Want, wacht eens, als er echt zo’n oorzaak-gevolg relatie bestond tussen die drie dingen (gedachtes, gevoelens en gedrag), dat betekende dat je er als het ware mee kon gaan spelen?
Met het verkeerde been uit bed gestapt en nu met tegenzin onderweg naar mijn werk? Niks aan te doen hé… Dat zou ik vroeger gezegd hebben. Maar nu ik wist wat ik wist, realiseerde ik me dat ik er wel degelijk iets aan kon doen! Want als negatieve gedachtes leiden tot een slecht humeur… dan kon ik altijd eens proberen die gedachten bij te sturen naar een positiever verhaal en wie weet, zou ik me dan ook wel beter gaan voelen? En wie weet zou het dan zelfs ’n fantastische dag worden?
Lieve lezer, het werkte! Maar, ik moet wel toegeven, gemakkelijk was het niet altijd. Soms waren situaties ook echt gewoon niet leuk en had ik moeite om mijn gedachtes erover om te buigen naar iets positiefs. Om het wat concreter voor je te maken, lieve lezer, vind je hieronder enkele voorbeelden van om-denken. Door op een andere manier over situaties na te denken, veranderde mijn gevoel compleet. Ik voel me niet langer slecht, bedrukt, waardeloos, enzovoort als deze dingen voorvallen. Neen, ik voel me goed en zie er zelfs een opportuniteit in! Dat, door enkel en alleen mijn gedachtes erover in een andere richting te sturen. Die “onzichtbare dingen” die rondzweven ergens in mijn hoofd… ze bleken maar liefst de kracht te bezitten om mijn leven te veranderen. 🙂
Om-denk-voorbeeld 1: “Ik weet het niet…”.
Wanneer ik een vraag krijg en ik weet het antwoord… Dan krijgt mijn zelfvertrouwen ’n boost, sta ik stevig in mijn schoenen, voel ik me goed… en deel ik vol enthousiasme “het juiste antwoord” met de vraagsteller. “Yes, ik weet hét! Ik kan iets betekenen!”
Wanneer ik een vraag krijg en ik ben het antwoord schuldig… Dan voel ik me onzeker (soms zelfs dom), irriteert me dat, en ben ik teleurgesteld in mezelf… “Waarom weet ik dat niet?!”
Maar waarom is dat, vroeg ik me af op een bepaald moment? Zijn de vragen waarop je (nog) geen antwoord kent, niet diegene die je het meest kunnen helpen groeien? Het zijn immers de vragen die je “dwingen” tot (zelf)onderzoek. Die je stimuleren om op verkenning te gaan. Die, wie weet, nieuwe werelden voor je kunnen openen. Het zijn dé vragen waar we eigenlijk het dankbaarst om zouden moeten zijn.
Om-denk-voorbeeld 2: Sometimes you win, sometimes you learn.
Een liefdesrelatie loopt slecht af. Je wordt ontslagen. Je besluit in iets te investeren en speelt al je geld kwijt. Soms doen we onze uiterste best, geven we alles wat we in ons hebben, om dan alsnog keihard met ons hoofd tegen de muur te lopen… Veel woorden moet je er niet aan vuilmaken: it sucks. Dat falen, of mislukken, of hoe je het ook wilt noemen. En vooral: het doet pijn. Niet alleen fysiek, maar ook je ego kan een serieuze deuk krijgen wanneer je “faalt”.
Had je me vroeger gevraagd om iets positief op te merken aan falen, dan had ik je met de grootste moeite iets kunnen benoemen. Heel stilletjes aan ben ik gaan beseffen dat “mislukken” inherent deel uitmaakt van het leven. En dat het niet eens zo erg is ook. Wellicht is het zelfs noodzakelijk als je wilt groeien. OK, op het moment zelf, of pak 5 minuutjes nadat je die enorme flater maakte en je jezelf wel zou kunnen verwensen, is het moeilijk om “het positieve” van de situatie in te zien. Maar, ik merk wel, door oefening en herhaling, dat ik er hoe langer hoe meer, én hoe sneller ook, in slaag om de leerkans te ontdekken in het “falen”. Daarvoor stel ik mezelf de vraag: “OK, ik kan het nu nog niet, maar wat kan ik volgende keer anders doen?”.
Om-denk-voorbeeld 3: Ongemakkelijke gevoelens
Hoe zou je deze emoties bestempelen: jaloezie, schaamte en angst? Zijn het voor jou positieve of negatieve emoties? Wellicht het tweede. Ook voor mij hadden deze emoties een overwegend negatieve bijklank. Ik wilde ze dan ook zoveel mogelijk vermijden in mijn leven. En doken ze alsnog een keertje op, dan stond ik letterlijk te trappelen om ze aan de kant te schuiven, ze te negeren en mijn “normale leventje” zo snel mogelijk terug op te nemen. Ze waren voor mij vervelende indringers die me enkel irriteerden met hun aanwezigheid en ik wilde er dan ook zo snel mogelijk weer vanaf.
Het heeft lang geduurd, maar heel geleidelijk aan ben ik gaan beseffen dat ja zelfs de “negatieve emoties” me iets kunnen leren. Jaloezie bijvoorbeeld, kan me de weg tonen naar zaken die ik zelf ook graag zou willen in mijn leven. Schaamte, die kan dan weer leiden tot verbondenheid met anderen als ik me kwetsbaar durf op te stellen. Angst, dat is mijn interne beschermer, mijn ingebouwd overlevingsmechanisme, waarmee ik best vriendelijk, maar kordaat (!) in gesprek ga in plaats van het monddood te maken.
Om deze blog te beëindigen, lieve lezer. Mijn tip voor jou. Volgende keer als je je slecht voelt, of je doet iets wat je eigenlijk niet had willen doen of wat zelfs slecht voor je is… vraag jezelf eens af: Wat denk ik? En hoe kan ik om-denken? Hoe kan ik hier anders over denken, op een manier die me baadt in plaats van schaadt?