Laat ik mijn nieuwsbrief beginnen met ’n bekentenis. Ik ben (soms) een emo-eter. 🙂 Moest je niet weten wat dat is. Het wil zeggen dat ik van tijd tot tijd voedsel gebruik om mijn emoties te reguleren. Vermoeid, verveeld, gestresseerd, overweldigd, of gefrustreerd? Allemaal gevoelens die me doen snakken naar een groot stuk chocolade. Waarom denk je misschien? Omdat dat me rustig maakt en kalmeert. Het verzacht de negatieve emotie. Toch voor even.
Wat blijkt? Ik ben niet de enige. Volgens onderzoeken gebruikt ongeveer 45% van alle mensen voedsel af en toe als coping mechanisme om met emoties om te gaan. Net zoals anderen grijpen naar een sigaret, een glas wijn of bier, medicatie of drugs… grijp ik naar mijn pot pindakaas en een grote soeplepel. Is dat dan zo erg? Voor mij alleszins niet in ernstige mate. Ik heb verder een normaal BMI, sport dagelijks en eet over het algemeen gezond en gevarieerd. Zoals zovele anderen weet ik perfect wat ik best wel en niet zou eten. Toch lukt dit niet altijd. En dat is ook niet erg. Zondigen mag en moet ook absoluut kunnen, vind ik.
Toch blijf ik het opmerkelijk vinden dat naar iedereen die naar een gezond gewicht streeft, enkel gepredikt wordt over 1) gezonde voeding en 2) beweging. De emotionele, mentale component blijft zo goed als altijd onbesproken. Terwijl ik denk dat dit voor zovelen een struikelblok, zo niet de grootste, blijft naar een gezond en normaal eetpatroon. Uit eigen ervaring weet dat wat en hoe we eten, niet alleen bepaalt hoe we er aan de buitenkant uitzien. Maar ook hoe we ons vanbinnen voelen. Ons energielevel, maar ook ons gemoed. Onze relatie met voedsel kan ons maken of kraken (zowel fysiek als mentaal). De volgende drie tips hebben mij geholpen om een gezondere (en minder emotionele) relatie met voedsel te ontwikkelen.
TIP 1: Feel it… don’t feed it.
Waarom grijpen we eigenlijk naar (meestal suiker- of koolhydraatrijke) voeding wanneer wij bijvoorbeeld stress ervaren? Het antwoord is eigenlijk heel simpel. En deed me ook beseffen dat gezond eten niet enkel draait om zelfdiscipline en wilskracht. Er speelt ook een biologische factor. Wanneer we bijvoorbeeld een praline eten, treedt er kort daarna een fysische reactie op in je hersenen. ’n Shot dopamine, een feel good hormoon, komt vrij en geeft je (even) een gelukzalig gevoel. Het verzacht de “pijn” van de stress die je ervaart en doet je deze even vergeten. Toch zijn het niet altijd negatieve emoties die we met voedsel willen verzachten. Soms kan emo-eten ook betekenen dat je dat tedere gevoel dat je in je kindertijd ervaarde toen je grootmoeder bijv. pannenkoeken voor je bakte terug wilt brengen. Of misschien ben je als kind vaak “beloond” met ongezonde voeding als je iets goed deed.
Op zich is er niets verkeerd aan om hier af en toe aan toe te geven. Maar staat emo-eten je in de weg om een gezond gewicht te behalen? Ga dan eens op zoek naar de achterliggende emoties die spelen wanneer je eet. Heb je eigenlijk wel echt honger of wil je gewoon de “pijn” van een oncomfortabele emotie verzachten? Is het eerder dat laatste; ga dan op zoek naar andere manieren om met dit gevoel om te gaan. Voor mij is sport bijvoorbeeld een uitlaatklep om met stress om te gaan. Weet je echt niet hoe om te gaan met bepaalde emoties? Laat je ondersteunen door een (mental) coach. Zelf had ik een jaar lang een coach die me op een positieve manier op weg hielp.
Tuurlijk staat er nog steeds een pot pindakaas (mijn ultieme craving) in mijn kast… Maar deze quote hou ik toch steeds in mijn achterhoofd wanneer ik de soeplepel uit de lade neem: “Don’t stuff your face, face your stuff.”.
TIP 2: Kies niet voor zwart of wit. Ga voluit voor grijs!
Waarom is chocolade slecht en sla goed? Waarom zou je chips volledig schrappen? (En kan je vervolgens aan niets anders meer denken dan aan chips…) Waarom is het of 1 koekje of het hele pak koekjes? En waarom is het of 10km lopen of de hele avond op de zetel liggen? Waarom moet je honger lijden om gewicht te verliezen?
Vaak denken we erg zwart-wit wanneer het gaat over voedsel. Het is alles of niets wanneer we beginnen aan dat dieet. Geven we dan toch toe aan die ene craving, dan is alles (en vooral wijzelf) mislukt. Persoonlijk probeer ik te streven naar de gulden middenweg. Voedsel labellen als goed of slecht: dat doe ik niet meer. Ik zie voedsel als een bron van energie, iets dat mijn gezondheid kan boosten, maar ook als iets waarvan je mag genieten. In plaats van te denken aan alles wat ik nooit meer zou mogen eten, denk ik aan alle gezonde opties die mijn eetpatroon nog gevarieerder en lekkerder zouden maken. Heb ik na 1 blokje chocolade nog zin in meer? Dan neem ik nog eentje, maar daarna besluit ik het pak terug te leggen in de frigo en een stuk fruit te eten om mijn honger te stillen. Ben ik te moe na een werkdag om nog 10km te gaan lopen? Dan is een 5km wandeling ook best ok. En kies ik dan om naar de frituur te gaan, dan geniet ik er ook voluit van. Ik wil gezond eten, maar ook kunnen genieten van “uitspattingen” als ik daar zin in heb. Zelf hanteer ik de 80/20 regel. 80% van de tijd eet ik zo gezond mogelijk en 20% van de tijd (meestal het weekend) sta ik mezelf toe om te eten wat ik maar wil. Op deze manier is het een manier van leven geworden. Iets dat ik levenslang zou kunnen volhouden.
TIP 3: Bezint eer ge eet…
Deze laatste tip is er eentje waaraan ikzelf nog hard werk. Al te vaak heb ik honger, en eet ik snel snel iets terwijl ik mails lees, social media check of tv kijk… En dat is tegen alle regels in van “mindfull eating”. Deze term slaat op het inzetten van al je zintuigen (niet enkel de smaak) bij het verorberen van je ontbijt, lunch of avondmaal. Kijk eerst eens goed wat er op je bord ligt: de kleuren, de vormen. Ruik eens de aroma’s van het eten. Vaak doet je dit al het water in de mond lopen (zeker als je honger hebt ;-). In plaats van je maaltijd snel naar binnen te proppen, neem de tijd om uitgebreid te proeven. En evalueer ook hoe je je voelt na elke hap. Zo zal je sneller merken wanneer je verzadigd bent en eigenlijk kan stoppen met eten.
Tenslotte, gezond eten gaat over gezonde keuzes maken. Wanneer we stress ervaren, is ons brein minder goed in staat om op de lange termijn te denken. Het is dan op zoek naar “instant gratification”, ’n snelle en effectieve manier om de “pijn” en het “ongemak” te verzachten dat we voelen. Je brein stelt zich dan de vraag: “Wat kan ik doen om me NU beter te voelen?”. Het antwoord (en dus onze keuze) zal leiden naar de ongezonde optie. Laten we de vraag nu eens subtiel, maar bewust aanpassen naar “Wat kan ik doen om me MORGEN beter te voelen?” Morgen is amper 24 uur van ons verwijderd, dus niet te ver in de toekomst om ons perfect voor te kunnen stellen. We weten immers allemaal hoe we ons de ochtend na een zware nacht kun voelen. 😉 Deze nieuwe vraag zal onze keuze sturen naar de gezonde optie.
Do not give up what you want most for what you want now.
